Το πρόβλημα του απεμπλουτισμένου ουρανίου

Ποιο είναι το πρόβλημα με το απεμπλουτισμένο ουράνιο;
Είναι γνωστό στους ειδικούς αλλά όχι στο ευρύ κοινό ότι πολλά από τα σύγχρονα οπλικά συστήματα και βλήματα έχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο (DU). Το υλικό αυτό χρησιμοποιείται για να αυξηθεί η αντοχή τους και η δυνατότητα τους στη διάτρηση σκληρών αντικειμένων, όπως είναι τα θωρακισμένα οχήματα, τσιμεντένιες αποθήκες κα. Τα βλήματα με την επικάλυψη απεμπλουτισμένου ουρανίου είναι ιδιαίτερα διατρητικά και διαπερνούν ακόμα και τα πιο σκληρά συστήματα θωράκισης. Εκτός όμως από τα βλήματα διαφόρου διαμετρήματος και οπλισμού, (πχ. για άρματα Μ1Α1 Abrams, επιθετικά αεροσκάφη Α-10, πύραυλοι Τόμαχωκ), η πολεμική βιομηχανία άρχισε να χρησιμοποιεί αυτό το τοξικό υλικό, και για την θωράκιση τανκς, οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, ελικοπτέρων και πολεμικών αεροσκαφών για να είναι «απρόσβλητα» από συνηθισμένα βλήματα.
Για πρώτη, μάλλον, φορά τα βλήματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν το 1991 στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου και αργότερα στην Γιουγκοσλαβία και στον δεύτερο πόλεμο του Κόλπου (Ιράκ). Στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου καταστράφηκαν 29 «συμμαχικά» οχήματα (κατά λάθος από «συμμαχικά πυρά») και 1400 από τα συνολικά 3.700 ιρακινά τανκς από βλήματα με απεμπλουτισμένο ουράνιο.
Η χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου στην παραγωγή βλημάτων διαφορετικού διαμετρήματος αλλά και στην επίστρωση τεθωρακισμένων, οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και ελικοπτέρων είναι μια καλή «λύση» για την πυρηνική βιομηχανία ώστε να ξεφορτωθεί ποσότητα τοξικών αποβλήτων που παράγονται κατά τη διαδικασία διαχωρισμού των ισοτόπων.
Το απεμπλουτισμένο ουράνιο είναι ουράνιο με ισότοπο 235 μειωμένο από 0,72% στο 0,2% που εκπέμπει σύμφωνα με το Πεντάγωνο «μόνο» το 60% της ακτινοβολίας του μη-εμπλουτισμένου ουρανίου. Σύμφωνα με ερευνητές ένα βλήμα απεμπλουτισμένου ουρανίου έξω από το μεταλλικό του περίβλημα μπορεί να εκπέμπει σε μία ώρα ραδιενέργεια όση 50 ακτινοβολίες – Χ. Ένας οδηγός άρματος μάχης μπορεί να λαμβάνει μια δόση ραδιενέργειας ίση με 0,13 mrem την ώρα από τη θωράκιση με απεμπλουτισμένο ουράνιο που έχει το τανκ που οδηγεί. Σε διάστημα 64 ωρών θα έχει εκτεθεί στο κεφάλι του σε ποσότητα ραδιενέργειας που θα έχει ξεπεράσει το όριο που θέτει η αμερικανική επιτροπή πυρηνικών κανονισμών για έκθεση σε ανθρωπογενείς πηγές ραδιενέργειας ολόκληρου του σώματος για ένα ολόκληρο έτος.
Τα βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου γίνονται πιο ραδιενεργά και τοξικά όταν καίγονται ή εκρήγνυνται μια και ελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα το 70% του υλικού σε μορφή εξαιρετικά ραδιενεργής και τοξικής σκόνης που μπορεί να εισέλθει στα πνευμόνια ή να περάσει μέσω της τροφικής αλυσίδας στον οργανισμό του ανθρώπου και κυρίως στα νεφρά. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι ένα απλό μόριο απεμπλουτισμένου ουρανίου μπορεί να εκθέσει κάποιο άτομο σε ακτινοβολία 800 φορές πάνω από το όριο που θέτουν για εξωτερική έκθεση οι κανονισμοί στις ΗΠΑ.
Καθώς το πυροβόλο απεμπλουτισμένου ουρανίου θερμαίνεται, το ουράνιο μετατρέπεται σε αεροζόλ, ελευθερώνοντας υψηλές ποσότητες ραδιενέργειας. Σύννεφα σκόνης τοξικών οξειδίων του ουρανίου διασκορπίζονται στο περιβάλλον κατά τη διάρκεια ασκήσεων, ατυχημάτων ή πολεμικών επιχειρήσεων. Η χρήση 25 τόνων απεμπλουτισμένου ουρανίου μπορεί να προκαλέσει το θάνατο σε πάνω από 500.000 ανθρώπους.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις στον Κόλπο και η χρήση 300 περίπου τόνων απεμπλουτισμένου ουρανίου άφησαν σοβαρά προβλήματα στο περιβάλλον και στην υγεία όχι μόνο χιλιάδων Ιρακινών αλλά και μεγάλου αριθμού αμερικανών βετεράνων του πολέμου. Για κάθε τόνο χαμηλά εμπλουτισμένου ουρανίου παράγονται 5-6 τόνοι απεμπλουτισμένου ουρανίου χαμηλής ραδιενέργειας.
«Στρατιωτικά τοξικά με πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου: Τα πυρηνικά απόβλητα ως όπλο»
Ο εμπλουτισμός του ουρανίου για χρήση σε πυρηνικά όπλα και αντιδραστήρες παράγει διάφορα παραπροϊόντα/απόβλητα, συμπεριλαμβανομένου του απεμπλουτισμένου ουρανίου(D.U). Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια, το Υπουργείο ¶μυνας των Η.Π.Α έχει κατασκευάσει πυρομαχικά χρησιμοποιώντας πυρηνικά απόβλητα, τα οποία είναι ραδιενεργά και τοξικά. Επιβεβαιώσεις για ζημιές στο περιβάλλον η στην ανθρώπινη υγεία έχουν σταθερά αυξηθεί, παρά τις διακηρύξεις του Πεντάγωνου ότι τέτοιες επιδράσεις δεν θα συνέβαιναν.
Η Υποεπιτροπή για την Πρόληψη των Διακρίσεων και την Προστασία των Μειονοτήτων, που υπάγεται στην επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, θεωρεί τα πυρομαχικά με D.U όπλα μαζικής καταστροφής, με αδιευκρίνιστες συνέπειες και ασυμβίβαστα με τον διεθνή ανθρωπιστικό νόμο.
..O χρόνος για την μείωση της ακτινοβολίας του D.U στο ήμισυ και της μετατροπής του σε άλλο υλικό (Half-live) είναι 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια.
Το όπλα με D.U χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά σε σύρραξη στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου το1991. Πάνω από 350 τόνοι D.U αφέθηκαν στο χώμα ,στον αέρα και στο νερό στο Ιράκ και το Κουβέιτ. Το D.U χρησιμοποιήθηκε στη Βοσνία (1994-1995), στο Κόσοβο (1999) και το Ιράκ(2003) και ίσως έχει χρησιμοποιηθεί στο Αφγανιστάν(2001-2003).
Βετεράνοι και πολίτες σΆ αυτούς τους πολέμους εκτέθηκαν σε D.U, και αυτό το εισπνεόμενο D.U αντιπροσωπεύει ένα σοβαρά αυξημένο κίνδυνο για κατεστραμμένο ανοσοποιητικό σύστημα και ολέθριους καρκίνους.
Το D.U έχει παραχθεί και δοκιμαστεί σε πολλές τοποθεσίες στις Η.Π.Α., δημιουργώντας εκτεταμένη μόλυνση: Στο εργοστάσιο National Lead Industries, Colony NΥ, το οποίο έκλεισε το 1980 αφού βρέθηκαν σωματίδια D.U 26 μίλια μακριά και τα επίπεδα D.U στο έδαφος ήταν 500 φορές πάνω από ότι σε γειτονικές περιοχές (Len Dietz 1996). Στο Starmet Concord ,MΑ, 400.000 λίτρα D.U και άλλες τοξικές ουσίες ρίχθηκαν σε ένα λάκκο για πάνω από εικοσιπέντε χρόνια. Το D.U μόλυνε το χώμα και τα υπόγεια ύδατα, και επεκτείνεται προς τις παροχές πόσιμου νερού (Citizens Research and Environmental Watch, Concord, MA).
Μία πρόσφατη μελέτη του αμερικανικού στρατού βρήκε ότι το D.U καταστρέφει τα χρωμοσώματα των ανθρώπινων γονιδίων (U.S Armed Forces Radiobiology Institute)…Το D.U. παραμένει στο περιβάλλον για πολλά χρόνια μετά την χρήση σε δοκιμή η σε μάχη και μπορεί να φτάσει στους ανθρώπους μέσω διαφόρων διόδων , που περιλαμβάνουν το χώμα ,τον αέρα , το πόσιμο νερό και την τροφή…Στο πρώην σταθμό δοκιμών Jefferson Proving Ground Madison, το D.U εισχώρησε στην τροφική αλυσίδα και βρέθηκε σε ελάφια , μύδια και ψάρια.(Lockheed analytical Service)…
To D.U βρέθηκε στο Κόσοβο δυο χρόνια μετά από την χρήση του εκεί.
Ερευνητές βρήκαν τοποθεσίες επιβαρυμένες με D.U 10.000 φορές περισσότερο από το κανονικό., βρήκαν D.U μολυσμένο με πλουτώνιο, και βρήκαν επιβεβαιώσεις για σκόνη D.U μεταφερόμενη με τον αέρα.(Πρόγραμμα Περιβάλλοντος Ηνωμένων Εθνών).
…Ερευνητές βρήκαν εκτεταμένη μόλυνση με D.U σε χώμα, αέρα και λειχήνες σε Σερβία και Μαυροβούνιο, δύο χρόνια μετά την σύρραξη εκεί. (Πρόγραμμα Περιβάλλοντος Ηνωμένων Εθνών).
Το D.U παραμένει σε Βοσνία και Ερζεγοβίνη επτά χρόνια μετά την χρήση του.
Σωματίδια βρέθηκαν μέσα στον αέρα κτιρίων και στο πόσιμο νερό.

Η παρουσία απεμπλουτισμένου ουρανίου σε πολεμικό εξοπλισμό στην Ελλάδα
Αν και ο ελληνικός πληθυσμός ευαισθητοποιήθηκε και ανησύχησε από τις πληροφορίες ότι κατά τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία χρησιμοποιήθηκαν βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου, στην Ελλάδα δεν έγινε ποτέ μια σοβαρή έρευνα ή τουλάχιστον δεν δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία σχετικά με τις ποσότητες απεμπλουτισμένου ουρανίου σε οπλικά συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν στις διάφορες ασκήσεις είτε για τυχόν εξοπλισμό που συνεχίζει να έχει απεμπλουτισμένο ουράνιο. Δεν είναι επίσης γνωστό αν λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας του προσωπικού που εκτίθεται στον εξοπλισμό αυτό, αν και οι οδηγίες αναφέρουν την υποχρέωση ειδικών μέτρων προφύλαξης.
Πάντως είναι γνωστό ότι τουλάχιστον στο παρελθόν διάφορα βλήματα και εξοπλισμός με απεμπλουτισμένο ουράνιο χρησιμοποιήθηκαν από το ναυτικό, την αεροπορία και το στρατό της χώρας μας. Είναι μάλλον πιθανόν ότι τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού Μ-113Α2 που χρησιμοποίησαν οι αμερικανοί στον Περσικό κόλπο και χαρίστηκαν στον ελληνικό στρατό μετά τη χρήση τους μπορεί να μην ήταν απαλλαγμένα από απεμπλουτισμένο ουράνιο.
Σε κάθε περίπτωση οι ποσότητες βλημάτων που χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορες ασκήσεις, χωρίς μάλιστα να λαμβάνονται τα αναγκαία προστατευτικά μέσα για τους στρατευμένους έφεδρους ή το μόνιμο προσωπικό, εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τις ποσότητες απεμπλουτισμένου ουρανίου που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Σε πολλά πεδία βολής δεν έγινε κάποια συστηματική έρευνα για τις συνέπειες της χρήσης παρόμοιων βλημάτων αλλά ούτε και το προσωπικό που εκτέθηκε, χωρίς συχνά να το γνωρίζει, παρακολουθείται συστηματικά και καταγράφεται η πορεία της υγείας του.