Προς ηλεκτρική διασύνδεση Ευρώπης – Αφρικής;

Jun 062010

Άρθρα Add comments

Πριν λίγα χρόνια κινούταν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Την τελευταία Α περίοδο όμως έχει ανοίξει για τα καλά η συζήτηση και οι πρώτες μελέτες σκοπιμότητας. Ο λόγος για το μεγαλεπήβολο σχέδιο διασύνδεσης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ηλεκτρισμού με τη Βόρεια Αφρική με στόχο τις εισαγωγές ηλεκτρισμού παραγόμενου από μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις ΑΠΕ που θα αξιοποιούν το πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναμικό της. Η διασύνδεση σχεδιάζεται να πραγματοποιείται με υποβρύχια καλώδια προς την Ισπανία, την Ιταλία (μέσω και της Σικελίας και της Σαρδηνίας) και το “δαχτυλίδι” θα κλείνει στην Ανατολή είτε μέσω Τουρκίας είτε μέσω Κρήτης – ηπειρωτικής Ελλάδας.
Στην ελληνική διάσταση του σχεδίου, πρώτη επίσημη αναφορά έγινε πρόσφατα από την Υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρμπίλη, στο 4ο Εθνικό Συνέδριο για την εφαρμογή των ΑΠΕ η οποία αναφέρθηκε στις “διασυνδέσεις των περισσοτέρων νησιών και της Κρήτης, δεδομένου ότι θα αποτελέσει το τμήμα του λεγόμενου Mediterraneanring, ενός μεγάλου οράματος που θα βοηθήσει ουσιαστικά στην ενσωμάτωση των ΑΠΕ στην Ευρώπη”. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη Στρατηγική Ενεργειακών Υποδομών που θα παρουσιάσει μέσα στο 2010 αναμένεται να υποστηρίξει το έργο αυτό προτείνοντας και την υποστήριξή του με Ευρωπαϊκούς πόρους.
Είναι σημαντικό να ανοίξει έγκαιρα στην Ευρώπη και την Ελλάδα ο δημόσιος διάλογος γύρω από το ζήτημα αυτό. Επιχειρώντας μια συμβολή, θα καταγράψουμε εδώ κάποιες επιφυλάξεις και προϋποθέσεις που πιστεύουμε πως πρέπει να ληφθούν υπόψη και να οριοθετούν τη σχετική λήψη πολιτικών αποφάσεων.
Καταρχάς, η ίδια η ανάλυση της Κομισιόν αναφέρει πως οι χώρες της Β. Αφρικής δεν αναμένεται να έχουν επαρκή διαθέσιμη παραγωγή ΑΠΕ προς εξαγωγή πριν το 2025-30, κάτι που καθιστά πρόωρη την βιασύνη για κατασκευή των διασυνδέσεων.
Ταυτόχρονα, είναι υπαρκτή η ανησυχία πως μια ελλιπώς σχεδιασμένη και μελετημένη διασύνδεση κινδυνεύει να υπονομεύσει τους στόχους και τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια. Ορισμένες επιχειρήσεις ηλεκτρισμού φαίνεται πως υποστηρίζουν τις διασυνδέσεις όχι για μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ αλλά για εισαγωγές “βρώμικου” ηλεκτρισμού από σχεδιαζόμενες μονάδες ορυκτών καυσίμων στις χώρες αυτές, κάτι που μπορεί να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να παρακάμψουν τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ).
Σύμφωνα με την Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, πρέπει καταρχάς να μπει ένα φρένο στα σχέδια για βιαστική κατασκευή διασυνδέσεων και κυρίως να αναθεωρηθεί το ΕΣΕΔΕ προκειμένου να κλείσουν τα όποια παράθυρα θα επέτρεπαν την εισαγωγή βρώμικου ηλεκτρισμού. Χωρίς αυτή την εγγύηση, δεν πρέπει να διατεθούν κοινοτικοί πόροι για την κατασκευή τέτοιων υποδομών. Στο ενδιάμεσο βέβαια, θα πρέπει να υποστηριχτεί η ανάπτυξη ΑΠΕ στις μεσογειακές χώρες μη-μέλη της ΕΕ.
Στο εσωτερικό της ΕΕ βέβαια είναι κρίσιμο να αναβαθμιστεί η φιλοδοξία των μέτρων και των πολιτικών για εξοικονόμηση ενέργειας και προώθηση των ΑΠΕ. Το τελευταίο διάστημα δύο βαρυσήμαντες εκθέσεις κατέληξαν πως είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά εύλογο να έχουμε ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ηλεκτρισμού μηδενικών εκπομπών το 2050.
Στην Ελλάδα χρειάζεται ένας ενημερωμένος και ανοικτός διάλογος για τις επιπτώσεις ενός τέτοιου σχεδίου, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων της χωροθέτησης της διέλευσης των καλωδίων αλλά και των ενδεχόμενων πρόσθετων μονάδων ΑΠΕ, καθώς και του κινδύνου να χαθεί μια κουλτούρα εξοικονόμησης που μπορεί να χαρακτηρίζει τα μη διασυνδεδεμένα συστήματα.


Τάσος Κρομμύδας